Wefti wasiirro ah oo ka socday xukuumadda Somaliland oo uu hogaaminayay wasiirka Wasaaradda madaxtooyadda Maxamuud Xaashi Cabdi, ayaa shalay xadhiga ka jaray mashaariic horumarineed oo laga hirgeliyey degmadda Xudun ee gobolka Sool.
Weftigaasi wasiirrada ah ayaa markii ay gaadheen degmadda Xudun waxaa halkaasi si balaadhan ugu soo dhaweeyey masuuliyiinta degmadaasi. Waxaanay fureen saddex mashruuc oo Xudun laga hirgeliyay iyagoo sidoo kalena maamulka degmadda ku wareejiyey deeq raashin ah oo loogu tallo-galay dadka ay abaartu taabatay ee degaankaasi.
Mashaariicda ay xadhiga ka jareen ayaa kala ahaa xarunta maamulka degmadda, saldhig boolis iyo sidoo kale garoon casri ah oo lagu ciyaarayo Kubadda cagta.
Kadib markii weftigaasi ay xadhiga ka jareen mashaariicdaasi waxaa halkaasi hadal ka jeediyey wasiirka madaxtooyadda Maxamuud Xaashi, ayaa ugu horayn uga mahad naqay masuuliyiinta iyo bulshadda degmadda Xudun sida wanaagsan ee ay u soo dhaweeyeen.
Isagoo arrimahaasi ka hadlayayna waxa uu yidhi “Ugu horayn, waxaanu ka mahad celinaynaa sidii diiranayd, niyada furnayd, dhaqanka wanaagsan ahayd ee aad noogu soo dhawayseen. degmadan Xudun iyo sidii naloo sooray, intaba waanu ka mahad celinaynaa.
Mar labaad waxaanu iyadna bogaadinaynaa niyad samida dadka iyo bulshadda qoor-waynteeda dareenka ka muuqda. Waxaynu nahay dad walaalo ah, dad wadan leh ayaynu nahay, dad dhaqan soo jireen ah leh ayaynu nahay, waana waxa aynu kaga duwan nahay qoomiyadda Soomaaliyeed ee geeska Afrika ku dhaqan, bulsho dhaqan ab iyo isir leh ayaynu nahay. Dhaqankeedana way ku jirtay wax kala tirsiga iyo is-qabashadu. Waxa kale oo ku jirtay sida aynu u kala baxno iyo waxa aynu ku kala baxno, dabaro iyo xeerar ayay lahayd.
Waxaanu intaasi ku daray “Walaalayaal anagu waxaanu ka soconaa Xukuumadda Somaliland ee Madaxweyne Axmed Siilaanyo ka madaxda yahay, Xukuumadaa aanu ka midka nahay siyaasadeeda waxa u Bud-dhig ah inay horumariso gobolka Sool, inay Nabad waarta ka abuurto gobolka Sool, degmadan Xudun waa degmooyinka ugu waaweyn gobolkan. Gobolka Sool, waa gobol ka mid ah goboladda Jamhuuriyadda Somaliland, waa gobol u baahan in la horumariyo oo mashaariic badan laga fuliyo. Ma suurto geli karto in dalkan yar iyo dadkan aynu is-nahay in qaybina ay badhaadho oo barwaaqo ku noolaato, qaybina ay ba’do!. Wuxuun baynu wada qabi karaa. Caqliga wanaagsana kuma jirto in inna la dhiso, inna dib loo dhigo. Sidaa darteed waxa naga go’an oo aanu Madaxweynaha wakiil kaga nahay, oo uu naga og yahay in wiixii horumar ah aanu xooga saarno gobolada Somaliland ee bariga ee ka hooseeya kuwa Galbeedka”ayuu yidhi wasiir Maxamuud Xaashi.
Maxamuud Xaashi Cabdi, waxa kale oo uu faahfaahin ka bixiyay mashaariicda ay shalay xadhiga ka jareen iyo muhiimadda ay u leeyihiin bulshadda iyo degaankaba. “Mashaariicdan aynu maanta (shalay) degmadan ka furaynaa waa kuwo muhiim ah, odhan mayno wax waliba way dhamaadeen, odhan mayno baahiyi ma jirto, waa mashaariic bilow ah oo u muhiim ah maamulka iyo nabad galyada.
Haddii aanay halkan nabadi ka jirin, oo aanay saldhig boolis yeelan, magaaladda bulshada ku nooli nabad kuma noolaan karto. Sababtaas ayaanu saldhigan u dhisnay. Sidoo kalena maanta (shalay) waxaanu furnay xaruntii maamulka degmada iyo garoon loogu tallo galay inay dhalinyaradu Kubbada ku ciyaarto. Baahiyaha kale ee laga waramayna wiixii suuro gal ah waanu qabanaynaa. Waxa kale oo aanu ka hawl gelaynaa sidii maxkamad degmadan loogu dhisi lahaa. Waxaan halkan ka markhaati kacaynaa in dareenka dadweynaha Xudun uu shalay iyo maanta kala duwan yahay, odhan mayno wuu qabyo tiran yahay, oo saxar la’ yahay, hase yeeshee aad ayuu u fiican yahay, kii shalay-na wuu ka duwan yahay”ayuu yidhi wasiirka madaxtooyadda.
Wasiirku waxa uu hadalo dar-daaran ah u jeediyay bulshadda goboladda bariga, oo uu sheegay in mar walba madaxweyne Axmed Siilaanyo ku cel-celiyo in uu gogol nabadeed ugu baaqayo bulshadda degaanka si wixii tabashooyin ah ee jira wada hadal loogu dhameeyo.
Isagoo arrimahaasi ka hadlayayna waxa uu yidhi “Walaalayaal Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland wuxuu waxgaradka iyo qoorweynta reer Sool iyo Sanaag barri u dhigay gogol, maaha go’gol been ah, waa mid run ah, waxaanu doonaynaa Walaalayaal in aanu idin turxaan saarno, waxaanu doonaynaa in aanu tabashadiina dhamayno. Waxaanu doonaynaa inaynu Qaranka wada qaybano waynu wada leenahee, qarqarkiina qaybsada oo goosta, ka qayb gala Diiwaangalimaha iyo doorashooyinka. Rag dudi karra ma tihidin, Rag wax wada leh ayeynu nahay, ninka halkan Xudun ku nool Xamar waxa uga dhaw Hargeysa, Gar-adag iyo isha Caynaba. (Laba ILLAHAY ayaa u daawe qaada, Laba iyagaa daawe qaata).
Waxaynu nahay kuwii ILAHAY u daawe, qaaday, dalka, dhulka, dhaqanka, dhalashada iyo dhiiguba waa inaga dhaxeeyaa, dhismaha dawladnimaduna waa inaga dhaxeeyaa, wixii la qawadayo waxaanu qabnaa in la toosiyo, (khalad waa markii la qabtaa.)
Maanta dani kuma jirto in ninka dudayaa uu qori qaato, oo jabhad sameeyo, oo maxaad qori u qaadan oo jabhab u abuuro oo qalalaase dhibaato iyo khasaare dadkaaga u galin,? Wax aynu wada leenahay ayaa miiska yaalee, rag kala gar qaadan kara ayeynu nahay, Ri’ gaar ah cidna laguma sandulayn karo. waxaan adkaynayaa inaynu nabada iyo horumarka ka wad shaqayno dhamaanteen.”
